Başak Nur GÖKÇAM
Kurşun, insan vücudunda birikebilen ve toksik etkileri olan ağır bir metaldir. Genellikle eğitim düzeyi düşük ailelerin çocuklarının, kurşuna maruz kaldığı bilinir. Çünkü kurşun kirliliğinin altında, eskiyen su boruları, eskiyen boya, benzin kalıntıları ve endüstriyel kirlilik, kurşun içeren altyapının kaldırılması sonrasında geriye kalan kirli toprak ve ortaya çıkan toz gibi pek çok nedenden kaynaklanır. Bu durum, Amerika Birleşik Devletleri’nde maalesef ki gerek tarih gerekse de ayrımcı uygulamalar nedeniyle düşük gelirlilere yük olmuş durumda.
ABD’nin Indiana eyaletindeki Bloomington kentindeki Indiana Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan, GeoHealth dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, ABD’deki dört haneden birinin kurşun oranının, sınırların çok üzerinde olduğu ortaya konuldu.
Yapılan analizlerde, ABD’deki binaların yaklaşık yüzde 40’ının, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA)’nın milyonda 200 parça (ppm) kurşun tarama seviyelerini aşan toprak görüldü. Söz konusu seviyenin, önceki seviye olan 400 ppm’den yarı yarıya azaldığı belirtildi. EPA’nın, birden fazla kaynaktan maruz kalan haneler için belirlediği yeni seviye 100 ppm olurken, yeni seviyeye göre ülke çapında yapılacak standart teknik iyileştirmenin, 1 trilyon dolardan fazlaya mâl olacağı tahmin ediliyor.
Çalışmaya ilişkin bilgi veren ve araştırmanın yöneticiliğini üstlenen Indiana Üniversitesi’nden biyokimyacı Gabriel Filippelli, “Kaç hanenin yeni 200 ppm sınırının üzerinde olduğunu görünce şok oldum. Bunun daha mütevazı bir sayı olacağını düşünmüştüm. 100 ppm kılavuzunun sonuçları daha da kötü” değerlendirmesinde bulundu.
15 bin 595 konuttan toprak örneği alındı
Araştırmada, ABD’deki 15 bin 595 konutun, avlu, bahçe, sokak ve diğer yerleşim yerlerinden toprak örneği alındı. Örneklerin yüzde 25’inin yeni 200 ppm seviyesini aştığı saptanırken, yalnızca yüzde 12’sinin daha eski olan 400 ppm düzeyini aştığı görüldü. Ülke genelinde yapılan genel tahmine göre 200 ppm seviyesini aşan yüzde 25’lik oranın, kabaca 29 milyon haneye denk geldiği belirtildi.
EPA’nın son güncellediği 100 ppm sınırına göre yapılan analizlerde ise toprak örneği alınan hanelerin yüzde 40’ının söz konusu kurşun sınırını aştığı, bu oranın da 50 milyon haneye denk geldiği ortaya çıktı.
Temizlemenin maliyeti 1 trilyon doları aşabilir
Yapılan incelemelere göre 100 ppm sınırından etkilenen yaklaşık 50 milyon hanenin geleneksel ‘kaz ve boşalt’ toprak temizleme yöntemleri kullanılarak iyileştirilmesinin 1 trilyon dolardan fazlaya mâl olabileceği hesaplandı. Maliyetli olan ve yalnızca bir alan iyileştirme için yıllar süren Ulusal Öncelik Listesi’ne alındıktan sonra kullanılabiliyor. Kirlenen tüm evleri ‘kaz ve boşalt’ yöntemiyle iyileştirmenin maliyetinin ise 1.2 trilyon dolar olacağı öngörülüyor.
En düşük seviye Kaliforniya’da
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ilk olarak 1991 yılında kandaki kurşun konsantrasyonuna desilitre başına 10 mikrogram olarak bir sınır belirlemiş ve bu sınırı, mevcut desilitre başına 3,5 mikrogram sınırına ulaşana kadar birkaç kez düşürmüştü. Ancak EPA’nın topraktaki kurşun tarama seviyesi, ocak ayı duyurusuna kadar 30 yıldan fazla bir süre boyunca değişmeden kalmıştı. Bazı eyaletler kendi alt yönergelerini oluşturmuştu. Analizlere göre 80 ppm ile en düşük tarama seviyesine sahip eyalet ise Kaliforniya oldu.
