Iğdır’dan Azerbaycan’a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne doğal gaz taşımak üzere temeli atılan Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı’nın Türkiye ile Azerbaycan’ın enerji alanındaki işbirliğini derinleştirmesi ve Nahçıvan’ın doğal gaz konusunda İran’a bağımlılığını sona erdirmesi hedefleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hafta başında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne yaptığı ziyaret sırasında Nahçıvan’ın gaz arz güvenliğinin sağlanması konusunda en büyük projelerden biri olan boru hattının temeli atıldı.
Azerbaycan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesinin ardından yapısı özerk cumhuriyet olarak şekillenen Nahçıvan, Ermenistan tarafından bölgeye giden elektrik ve gaz hatlarının kesilmesi nedeniyle 2005’e kadar doğal gaz ve elektrik arzı konusunda sorunlar yaşadı.
Nahçıvan’a kara bağlantısı olmadığı için bölgenin gaz tedarikini İran’dan karşılamaya çalışan Azerbaycan, 2004’te Tahran yönetimiyle bölgeye 20 yıl boyunca doğal gaz tedariki yapılması konusunda anlaşma imzaladı.
2005’te hayata geçen söz konusu anlaşmayla İran’dan Nahçıvan’a yıllık 350 milyon metreküp gaz sevkiyatı hedeflendi.
Boru hattıyla yıllık 500 milyon metreküp gaz sevk edilecek
Azerbaycan, Nahçıvan’ın gaz arz güvenliğinin sağlanması için ikinci bir seçenek olarak Türkiye ile Aralık 2020’de Iğdır-Azerbaycan Doğal Gaz Boru Hattı’nın inşası konusunda iyi niyet anlaşması imzaladı.
Proje çerçevesinde Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı üzerinden çıkış alan Iğdır Doğal Gaz Boru Hattı’nın devamı olarak Nahçıvan’a kadar 85 kilometrelik yeni boru hattı yapılacak.
Yıllık 500 milyon metreküp doğal gaz taşıma kapasitesine sahip olacak boru hattı faaliyete geçtiğinde Nahçıvan’ın doğal gaz ihtiyacının tamamı karşılanacak.
Boru hattının 2024’ün sonuna doğru tamamlanması hedefleniyor. İki ülkenin birlikte inşa edeceği projeye ocakta yayımlanan 2023 Yıllık Yatırım Programı’na göre Türkiye’nin 2020-2024 döneminde 568 milyon lira yatırım yapması öngörülüyor.
Proje, Türkiye ve Azerbaycan’ın Bakü-Tiflis-Erzurum doğal gaz boru hattı ve Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) gibi stratejik yatırımlarının ardından birlikte inşa edeceği üçüncü doğal gaz boru hattı olacak.
Proje, Türkiye ve Azerbaycan’ın enerji güvenliğini artırıyor
George Mason Üniversitesi Öğretim Üyesi ve enerji uzmanı Umud Shokri, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, boru hattının, Azerbaycan ile Türkiye’nin ilişkilerini daha da güçlendirmesinin ve bölgesel enerji politikalarında önemli etkilerinin olmasının beklendiğini ifade etti.
Söz konusu boru hattıyla iki ülkenin enerji işbirliğinin genişleyerek güçleneceğini dile getiren Shokri, “Proje, diğer transit ülkelere olan bağımlılıkları azaltarak Türkiye ve Azerbaycan’ın enerji güvenliğini artırıyor. Bu şekilde geliştirilen enerji güvenliği, jeopolitik durumun istikrarsız olduğu bölge için hayati öneme sahip. Projenin hali hazırda 6 milyar doları geçen ve 15 milyar dolara ulaşması hedeflenen ikili ticaret hacmine de olumlu etkide bulunması bekleniyor.” dedi.
Türkiye’nin bölgedeki stratejik konumu güçleniyor
Boru hattının Türkiye ve Azerbaycan’ın enerji işbirliğinden daha fazlasını ve bölgedeki daha geniş dinamikleri kapsadığına işaret eden Shokri, “Boru hattının inşasıyla Türkiye’nin önemli enerji aktörü rolü pekişirken bölgedeki stratejik konumu da hem siyasi hem ticari olarak güçleniyor. Bu proje, Türkiye’nin enerji konusunda dünya genelindeki konumunu yükselterek bölgesel istikrarı ve işbirliğini de teşvik ediyor.” diye konuştu.
Shokri, hattın, bölgedeki enerji politikaları üzerinde etkisinin büyük olacağını ve Türkiye’nin enerjinin merkezi olma arzusunu gerçekleştirmesine yardım edeceğini söyledi.
