James Webb Uzay Teleskopu, kızılötesi evrene inanılmaz bir çözünürlük getiren etkileyici görüntüler sunuyor. Ancak soluk bulutsuları veya uzak galaksileri sergilemenin ilginç bir yan etkisi de bulunuyor. Genellikle daha yakın ve kesinlikle daha parlak olan yıldızlar, altı büyük ve iki küçük olmak üzere sekiz sivri çıkıntıya ya da uca sahip gibi görünüyor. Bu etki o kadar ikonik ki, bir bakışta fotoğrafın JWST tarafından çekildiğini doğrulamak için bu etkiyi kullanmak bile mümkün.
Bu sivri çıkıntıların oluşmasının sebebi ise teleskopun mimarisinde yatıyor ve herhangi bir modern gözlemevi bu gerçekle mücadele etmek zorunda. Gelişmiş astronomiye yönelik teleskoplar artık evrenin uzak özelliklerini büyütmek için mercek kullanmıyor ve bunun yerine ayna kullanıyorlar. Yani, ışık önce birincil aynadan ikincil aynaya yansıtılıyor. Bu ikincil ayna, birincil aynanın hemen önünde yer alıyor ve konumu ve tutulma şekli tuhaf desenler yaratabiliyor.
JWST’ye baktığımızda, en yeni uzay teleskopumuzun ikincil aynası daireseldir ve üç dikme tarafından tutulur. Dikmeler kırınım olarak bilinen bir olgunun oluşmasına sebep olur. Bu, dalgaların yollarına çıkan bir engelden etkilenme şeklidir. İkincil aynanın üç desteği, parlak nesneden gelen ışık kırınım çıkıntılarını üretir. Her bir dikme, dikmeye 90 derece açıyla iki sivri çıkıntı üretir ve bu da toplamda altı sivri çıkıntı olması gerektiği anlamına geliyor. Ancak eğer görülen sivri çıkıntıları sayarsanız, görüntüde altı büyük ve iki küçük olmak üzere kesinlikle sekiz sivri çıkıntı olduğunu görürsünüz.
Bunun sebebi, JWST’nin kendine özgü başka bir özelliği daha olmasıdır. Birincil aynası bölümlere ayrılmıştır ve aynı zamanda kırınım özellikleri de onu oluşturan 18 altıgen parçadan yapılmıştır. Hatta görülen sivri çıkıntılara en çok katkıda bulunan şey aynaların şeklidir. Aynaların kenarları en belirgin sivri çıkıntıları oluşturduğu için, düzgün altıgen olan bu aynaların yarattığı çıkıntılar eşit aralıklıdır.
Neden daha fazla çıkıntı yok?
Burada 12 çıkıntı bulunmamasının sebebi ise, ekibin, aynanın sivri uçlarından dördünü dikmelerin dört sivri ucuyla hizalayarak çıkıntı sayısını toplamda sadece sekize indirmesi. Sivri çıkıntılara dikkat ettiğinizde, uçlarının genellikle çok soluk olduğunu ve hatta kesikli bir çizgi gibi görünebileceğini görürsünüz.
Bu, genellikle girişim olarak bilinen kırınımı takip eden başka bir etkidir. Burada ışık dalgaları, nasıl üst üste bindiklerine bağlı olarak birbirini iptal eder veya güçlendirir.
